Vites Değiştirirken Gıcırtı ve Sürtme Neden Olur

Manuel şanzımanlı araçlarda vites değişimi sırasında cartlama ve sürtme sesi neden gelir. Vites değişiminde sürtme ve takılma olmasının sebebi nedir? Kısaca vites değiştirirken viteste sürtme ve takılma sebepleri hakkında bilgi vereceğiz.

Manuel vitese sahip araçlarda vites değişimlerini sürücü kendisi yapmaktadır. Debriyaj pedalına ayağını bastığı zaman şanzıman ve motor ayrılır bu sırada vites değişimleri sağlanmış olur. Vites değişimi sırasında asla zorluk olmaması gerekir. Aktarma sisteminin doğru çalışması aracınızın sağlığı açısından çok önemlidir. Eğer vites değişimleri sırasında takılma, sürtme, gıcırtı ve cartlama diye tabir edilen sesler duyuyorsanız yani vites değiştirirken zorlama oluyorsa şanzıman sisteminde bir arıza var demektir.


İlginizi Çekebilir: Direksiyonu Çevirirken Titreme Neden Olur?

Vites ve Şanzıman Sistemi Nasıl Çalışır?
Aracınızı hareket ettirmek için marşa bastığınızda motor çalışmaya başlar ve krank mili döner. Bu sırada vites boştadır. Hareket etmek için debriyaj pedalına bastığınızda baskı balata şanzıman ile krank milini ayırır. Daha sonra aracı vitese takarsınız ve ayağınızı debriyajdan çekerken yavaş yavaş hareket ettiğini görürsünüz. Hızlandıkça her debriyaja bastığınızda şanzıman ile motor bağlantısı kesilir ve vites yükseltirsiniz. Bu vites atma sırasında asla sorun olmaması gerekir. Eğer bir gıcırtı ve sürtme sesi geliyorsa aracınızın debriyaj veya şanzıman sisteminde arıza var demektir. Şanzıman çok hassas yapıda olduğu için görmezden gelinen arızalar ileride çok daha pahalı ve tamiri zor sorunlara yol açabilmektedir.


Vites Değiştirirken Sürtme ve Gıcırtı Sesi Sebepleri Nelerdir?
1- Baskı Balatanın Bitik Olması
Baskı balata, diğer adıyla debriyaj balatası aracın vites değişimlerinde şanzıman ile motor bağlantısını kesmeye yarar. Ayrıca motorun gücünün şanzımana aktarıldığı yerdir. Baskı balata kavrama sisteminin elemanları arasındadır. Debriyaj balatasının ömrü azaldığı zaman artık kavramayı yapamaz hale gelir. Ayrıca ayırma yapamaz. Şanzıman dişlileri dönmeye devam ederken vites değiştirmek zorunda kalabilirsiniz. Bu durumda değişim sırasında sürtme sesi çıkmasına neden olacaktır.

2- Debriyaj Merkezi Arızası
Eski otomobillerin debriyaj kavraması bir tel yardımıyla yapılırdı. Buna debriyaj teli adı veriliyordu. Ancak gelişen hidrolik teknolojisi ile birlikte hidrolik gücünden faydalanılmaya başlamıştır. Bu da debriyaj pedalının daha yumuşak olmasını sağlıyor. Debriyaja basarken, debriyaj merkezi adı verilen parça hidrolik yağ baskılar. Eğer debriyaj merkezi arıza yaparsa, ayırma ve kavrama yapamayacak duruma gelebilir. Bu durum vites değiştirirken sürtme sesi çıkmasına neden olur.

3- Vites Tamir Takımı Arızası
Vites kolunun altında plastik yüzüğe benzer halkalar vardır. Bunlar vites kolunun konumunu ayarlayan parçalardır. Çabuk kırıldıkları için siz vites değiştirirken ilgili dişliye gitmez. Bu durumda sürtme sesi gelebilir. Vites tamir takımı bozuk olan arabalarda vites kolu çok fazla sallanır.

4- Şanzıman Dişlisi Aşınması
Şanzıman içerisinde onlarca dişli bulunmaktadır. Bunlara vites dişlileri adı verilmektedir. Bu dişliler sürekli olarak birbirine temas ederler. Ayrıca durmadan hareket halindedirler. Bakımsız kaldığı zaman vites dişlileri aşınır ve birbirine teması zorlaşır. Ayrıca vites atarken takılmalara neden olabilir.

5- Şanzıman Yağının Azalması
Şanzıman içerisinde bulunan dişliler hem çok hızlı döner hem de birbirine yüksek kuvvet uygularlar. Bu hareket sonucu aşınma olmasın diye şanzıman yağı kullanılır. Kapalı bir ortamda bulunan şanzıman yağının dışarı sızmaması için conta ve keçe adı verilen sızdırmazlık sağlayan parçalar vardır. Ancak zamanla bu contalar kaçak yapabilir. Yağsız kalan şanzımanda vites geçişleri zorlanacaktır. Eğer aracınızın orta tarafından yere dökülen kırmızı renkli yağ görüyorsanız şanzıman kaçırıyor olabilir.

6- Şanzıman Yağının Eskimesi
Şanzıman yağının bir akışkanlık ve kalınlık ölçüsü vardır. Sürekli sıcak ortamda çalıştığı için şanzıman yağı zamanla yağlama özelliğini kaybedebilir. Sonuç olarak su gibi bir hal alır ve şanzıman dişlilerini yağlayamaz. Bunun sonucunda aracınızda vites değişimlerinde zorlanma yaşayabilirsiniz.